เรื่องราวของหนังสือเล่มนี้ เป็นการไล่เรียงความล่มสลายของสังคมอารยธรรมมนุษย์ที่ยังปรากฏซากแห่งความเจริญในอดีต อันเป็นประดุจอนุสรณ์ให้คนรุ่นปัจจุบันครุ่นคิดด้วยความฉงนว่า บรรพชนผู้สร้างสรรค์ด้วยสติปัญญานั้นเผชิญสิ่งใดฤา จึงต้องละทิ้งสิ่งปลูกสร้าง อาคารสถานอันโอฬารน่าทึ่งเหล่านั้น ทั้งนี้ จาเร็ด ไดมอนด์ วิเคราะห์ความเป็นไปโดยตั้งสมมติฐานล้อมรอบปัจจัยที่ชัดเจน 5 ประการ คือ การทำลายสิ่งแวดล้อม การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ ศัตรูข้างบ้าน มิตรคู่ค้า และทางเลือกตอบสนองต่อปัญหาสิ่งแวดล้อมของแต่ละสังคม เขาค่อยๆ ยกแต่ละปัจจัยขึ้นมาตามลำดับ เหตุการณ์พื้นๆ เช่นการตัดไม้ทำลายป่าที่จำเป็นแก่การสร้างที่อยู่อาศัย แล้วก็ต้องเผชิญกับสภาพภูมิอากาศที่ค่อยๆ เปลี่ยนแปลง